Dz 3

 

Dz 3

Cud uzdrowienia

„Gdy Piotr i Jan wchodzili do świątyni na modlitwę o godzinie dziewiątej, wnoszono właśnie pewnego człowieka, chromego od urodzenia. Kładziono go codziennie przy bramie świątyni, zwanej Piękną¹, aby wstępujących do świątyni, prosił o jałmużnę. Ten zobaczywszy Piotra i Jana, gdy mieli wejść do świątyni, prosił ich o jałmużnę. Lecz Piotr wraz z Janem przypatrzywszy się mu powiedział: Spójrz na nas! A on patrzył na nich oczekując od nich jałmużny. Nie mam srebra ani złota - powiedział Piotr - ale co mam, to ci daję: W imię Jezusa Chrystusa Nazarejczyka, chodź²! I ująwszy go za prawą rękę, podniósł go. A on natychmiast odzyskał władzę w nogach i stopach. Zerwał się i stanął na nogach, i chodził, i wszedł z nimi do świątyni, chodząc, skacząc i wielbiąc Boga. A cały lud zobaczył go chodzącego i chwalącego Boga. I rozpoznawali w nim tego człowieka, który siadał przy Pięknej Bramie świątyni, aby żebrać, i ogarnęło ich zdumienie i zachwyt z powodu tego, co go spotkało. A gdy on trzymał się Piotra i Jana, cały lud zdumiony zbiegł się do nich w krużganku, który zwano Salomonowym” (Dz 3,1-11). Piotr podkreśla swoje ubóstwo: „Srebra i złota nie mam; lecz co mam, to ci daję: W imię Jezusa Chrystusa Nazareńskiego wstań, a chodź!”³. Również święty Paweł używa podobnego zwrotu: „Nie pożądałem srebra ani złota, ani szaty niczyjej” (Dz 20,33). Piotr jest bogaty charyzmatem uzdrowienia, a nie bogactwami tego świata. Człowiek jest nie tylko uzdrowiony, ale i napełniony Duchem, Jego radością, w której uwielbia Boga.

Kazanie Piotra

Piotr wykorzystuje efekt cudownego uzdrowienia i zebrania wielu zaskoczonych tym cudem ludzi do ewangelizacji: „Na ten widok Piotr przemówił do ludu: Mężowie izraelscy! Dlaczego dziwicie się temu? I dlaczego także patrzycie na nas, jakbyśmy własną mocą lub pobożnością sprawili, że on chodzi? Bóg naszych ojców, Bóg Abrahama, Izaaka i Jakuba, wsławił Sługę swego, Jezusa, wy jednak wydaliście Go i zaparliście się Go przed Piłatem, gdy postanowił Go uwolnić. Zaparliście się Świętego i Sprawiedliwego, a wyprosiliście ułaskawienie dla zabójcy. Zabiliście Dawcę życia, ale Bóg wskrzesił Go z martwych, czego my jesteśmy świadkami. I przez wiarę w Jego imię temu człowiekowi, którego widzicie i którego znacie, imię to przywróciło siły. Wiara [wzbudzona] przez niego dała mu tę pełnię sił, którą wszyscy widzicie” (Dz 3,12-16). Po pierwsze wskazuje na Boga uzdrawiającego, bo ludzie byli skłonni przypisać ten cud jemu samemu, jako cud potężnego i pobożnego człowieka. Cud przypisuje Bogu, który w ten sposób otacza chwałą swojego Syna – Jezusa, określonego w tekście greckim słowem pais, które ma dwa podstawowe znaczenia: „dziecko” i „sługa”. Piotr prawdopodobnie nawiązuje do Pieśni o Słudze Pańskim proroka Izajasza wskazując na wypełnienie tych proroctw w Jezusie, jako Słudze Pańskim.

Piotr bardzo mocno oskarża stojących przed nim Żydów: „Wy jednak wydaliście Go i zaparliście się Go przed Piłatem, gdy postanowił Go uwolnić”. Niekoniecznie, ci, którzy stoją teraz przed Piotrem uczynili to, o co są przez niego oskarżani. Należą do narodu, który tego dokonał, mają przywódców, którzy tego dokonali. Z podobnym oskarżeniem zwracał się do Żydów Jezus: „Wiem, że jesteście potomstwem Abrahama, ale wy usiłujecie Mnie zabić, bo nie przyjmujecie mojej nauki. Głoszę to, co widziałem u mego Ojca, wy czynicie to, coście słyszeli od waszego ojca. W odpowiedzi rzekli do Niego: Ojcem naszym jest Abraham. Rzekł do nich Jezus: Gdybyście byli dziećmi Abrahama, to byście pełnili czyny Abrahama. Teraz usiłujecie Mnie zabić, człowieka, który wam powiedział prawdę usłyszaną u Boga. Tego Abraham nie czynił” (J 8,37-40). Ludzie rozmawiający z Jezusem, wcześniej w Niego uwierzyli (por. J 8,30-31) i niekoniecznie usiłują w danym momencie zabić Jezusa. Należą do społeczności, w której wielu usiłowało Go zabić (por. J 7,25-26). Tak Jezus, jak i Piotr oskarżają społeczność, w której pokusa zamordowania Jezusa żyje i doprowadza do zbrodni.

Mówi dalej Piotr: „Zaparliście się Świętego i Sprawiedliwego, a wyprosiliście ułaskawienie dla zabójcy. Zabiliście Dawcę⁴ życia, ale Bóg wskrzesił Go z martwych, czego my jesteśmy świadkami”. Piotr już w Kafarnaum mówił do Jezusa: „A myśmy uwierzyli i poznali, że Ty jesteś Świętym Boga” (J 6,69), a Jezus mówił o sobie jako o uświęconym przez Ojca (por. J 10,36). Uczył, że drogą wiodącą do prawdziwej świętości jest prawda (por. J 17,17-19). On sam jest Święty – bo jest Prawdą (por. J 14,6).

Również święty Szczepan nazywa Jezusa – Sprawiedliwym: „Twardego karku i nieobrzezanych serc i uszu, wy się zawsze sprzeciwiacie Duchowi Świętemu, jak ojcowie wasi, tak też i wy! Którego z proroków nie prześladowali ojcowie wasi? I zabili tych, co przepowiadali przyjście Sprawiedliwego, którego wy staliście się teraz zdrajcami i zabójcami”⁵ (Dz 7,51-52).

Jezus jest dawcą życia – tak On sam o tym mówi: „Jak Ojciec wskrzesza umarłych i ożywia, tak również i Syn ożywia tych, których chce” (J 5,26).

„A dla wiary w imię jego ten, którego wy widzicie, i znacie, przez imię jego został umocniony; i wiara, która przezeń jest, dała to zupełne zdrowie przed oczyma was wszystkich”⁶ (Dz 3,16). Wiara Piotra i Jana w imię Jezusa, w Jego pomoc pomogła chromemu. Oczywiście twórcą tej wiary jest sam Jezus.

Ciekawe jest następne stwierdzenie świętego Piotra: „Teraz też bracia, wiem, żeście z niewiadomości⁷ uczynili, jak i przełożeni wasi. Bóg zaś to, co przez usta wszystkich proroków był przepowiedział, że Chrystus jego miał cierpieć, tak spełnił”⁸ (Dz 3,17-18). Jak należy rozumieć słowo „niewiadomość”? W jakiej mierze do narodu i jego przywódców odnoszą się słowa skierowane przez Jezusa do Jego Ojca: „Ojcze, przebacz im, bo nie wiedzą, co czynią” (Łk 23,34)? Ważna jest tu podpowiedź świętego Pawła: „Dzięki składam Temu, który mię przyoblekł mocą, Chrystusowi Jezusowi, naszemu Panu, że uznał mnie za godnego wiary, skoro przeznaczył do posługi mnie, ongiś bluźniercę, prześladowcę i oszczercę. Dostąpiłem jednak miłosierdzia, ponieważ działałem z nieświadomością⁹, w niewierze” (1 Tm 1,12-13). Paweł nie rozumiał chrześcijaństwa, nie miał chrześcijańskiej wiary, był obcy wobec chrześcijaństwa. Można się zastanawiać nad tym, na ile jego niewiedza, nieświadomość były przez niego zawinione. Według niego były one podstawą do udzielenia mu przebaczenia, miłosierdzia. Niewiedza i niewiara są tu traktowane jako swego rodzaju kalectwo. Myślę, że i Piotr tak patrzał na swoich współczesnych.

Słowa: „Bóg zaś to, co przez usta wszystkich proroków był przepowiedział, że Chrystus jego miał cierpieć, tak spełnił” mogą sugerować, że Piotr rzeczywiście tak właśnie myślał. Może chce w ten sposób skierować swoich słuchaczy na czytanie proroctw i poszukiwanie w nich treści przez siebie wzmiankowanych?

„A przeto pokutujcie, i nawróćcie się, aby zgładzone były grzechy wasze, aby gdy przyjdą czasy ochłody od oblicza Pańskiego, i żeby zesłał przepowiadanego wam Jezusa Chrystusa, którego niebo musi przyjąć aż do czasu odnowienia wszech rzeczy, które zapowiedział Bóg przez usta swoich świętych od wieku proroków”¹⁰ (Dz 3,19-21). Wymaganie pokuty i nawrócenia jest czymś oczywistym. „Czasy ochłody” – to pewnie czasy błogosławieństwa Bożego dla całego narodu izraelskiego. „Niebo” oznacza prawdopodobnie Boga Ojca, który decyduje o momencie paruzji, o drugim przyjściu Jezusa na ziemię. Czas jest określony przez zwycięstwo Jezusa nad jego nieprzyjaciółmi – zgodnie z proroctwem: „Wyrocznia Boga dla Pana mego: Siądź po mojej prawicy, aż Twych wrogów położę jako podnóżek pod Twoje stopy. Twoje potężne berło niech Pan rozciągnie z Syjonu: Panuj wśród swych nieprzyjaciół!” (Ps 110,1-2).

„Odnowienie wszystkich rzeczy” to pewnie akt nowego stworzenia, o którym pisze święty Jan: „I ujrzałem niebo nowe i ziemię nową, bo pierwsze niebo i pierwsza ziemia przeminęły, i morza już nie ma” (Ap 21,1).

Kluczowym w katechezie Piotra jest odwołanie się do autorytetu Mojżesza: „Mojżesz zaiste mówił: Że proroka wzbudzi wam Pan Bóg wasz spomiędzy braci waszych, jako mnie; jego słuchać będziecie we wszystkim, cokolwiek wam mówić będzie. I stanie się: wszelki, który by nie słuchał proroka tego, wytępiony¹¹ będzie spośród ludu”¹² (Dz 3,22-23). W tekście masoreckim mamy: 'anochi 'edrosh me'immo, tzn. „Ja będę szukał od niego”, co można z kolei tłumaczyć przez: „Ja od niego zażądam zdania sprawy” BT¹³, lub „ja mścicielem będę” BW¹⁴. LXX tłumaczy: ego ekdikeso eks autu, tzn. „Ja mu wymierzę karę”. Interpretacja Piotra jest najostrzejsza. Jezus jest tym, zapowiedzianym przez Boga, prorokiem. Nieposłuszeństwo wobec Jezusa, oznacza nieposłuszeństwo wobec Boga i będzie surowo ukarane.

„Zapowiadali te dni także pozostali prorocy, którzy przemawiali od czasów Samuela i jego następców. Wy jesteście synami proroków i przymierza, które Bóg zawarł z waszymi ojcami, kiedy rzekł do Abrahama: Błogosławione będą w potomstwie twoim wszystkie narody ziemi. Dla was w pierwszym rzędzie wskrzesił Bóg Sługę swego i posłał Go, aby błogosławił każdemu z was w odwracaniu się od grzechów” (Dz 3,24-26). „Jesteście synami proroków i przymierza” – oznacza prawdopodobnie: jesteście spadkobiercami tych, do których mówił Bóg. Piotr obiecuje im Boże błogosławieństwo w trudzie ich nawrócenia.

Janusz Maria Andrzejewski OP

1 Ta brama nie jest wzmiankowana przez żaden z żydowskich opisów świątyni. Identyfikowanie jej ze Złotą Bramą jest nieprawdopodobne, bo Złota Brama prowadziła na wschód, w dolinę, a żebrak leżał przy bramie prowadzącej do miasta (por. A New Catholic Commentary on Holy Scripture (Nelson, London 1975) 1082).

2 Tekst NA ma: egeire kai peripatei, tzn. „wstań i chodź”.

3 Przekład Wujka.

4 Grecki rzeczownik archegos ma znaczenia: „przewodnik, wódz, dający początek, sprawca, twórca”.

5 Przekład Wujka.

6 Przekład Wujka.

7 Grecki rzeczownik agnoia oznacza „niewiedzę”.

8 Przekład Wujka.

9 Grecki czasownik agnoeo ma znaczenia: „nie wiedzieć, nie rozpoznawać, nie rozumieć”.

10 Przekład Wujka.

11 Grecki czasownik eksolethreuo ma znaczenia: „zgładzić, zniszczyć, wyplenić”.

12 Przekład Wujka.

13 Biblia Tysiąclecia.

14 Biblia Wujka.