Rz 1
„Paweł,
sługa1
Chrystusa Jezusa, z powołania apostoł, przeznaczony do głoszenia
Ewangelii Bożej, którą Bóg przedtem zapowiedział przez swoich
proroków w Pismach świętych” (Rz 1,1-2). Paweł głosi „swoją”
Ewangelię – tak mówi o niej w Liście do Galatów: „Oświadczam
więc wam, bracia, że głoszona przeze mnie Ewangelia nie jest
wymysłem ludzkim. Nie otrzymałem jej bowiem ani nie nauczyłem się
od jakiegoś człowieka, lecz objawił mi ją Jezus Chrystus” (Ga
1,11-12). Ma prawo więc mówić o „swojej Ewangelii”: „[Okaże
się to] w dniu, w którym Bóg sądzić będzie przez Jezusa
Chrystusa ukryte czyny ludzkie według mojej Ewangelii” (Rz 2,16).
Jego Ewangelia to przede wszystkim dobra nowina o zbawieniu dostępnym
dla wszystkich dzięki wierze przyniesionej przez Jezusa Chrystusa.
Ewangelia została zapowiedziana przez proroków – przykład tego
mamy u proroka Jeremiasza: „Lecz takie będzie przymierze, jakie
zawrę z domem Izraela po tych dniach - wyrocznia Pana: Umieszczę
swe prawo w głębi ich jestestwa i wypiszę na ich sercu. Będę im
Bogiem, oni zaś będą Mi narodem. I nie będą się musieli
wzajemnie pouczać jeden mówiąc do drugiego: Poznajcie Pana!
Wszyscy bowiem od najmniejszego do największego poznają Mnie -
wyrocznia Pana, ponieważ odpuszczę im występki, a o grzechach ich
nie będę już wspominał” (Jr 31,33-34). Jest to realne nauczanie
przemieniające serca, prowadzące do poznania Boga.
„[Jest
to Ewangelia] o Jego Synu - pochodzącym według ciała z rodu
Dawida, a ustanowionym według Ducha Świętości przez powstanie z
martwych pełnym mocy Synem Bożym - o Jezusie Chrystusie, Panu
naszym. Przez Niego otrzymaliśmy łaskę i urząd apostolski, aby ku
chwale Jego imienia pozyskiwać wszystkich pogan dla posłuszeństwa
wierze” (Rz 1,3-5). Dopiero po swoim zmartwychwstaniu Jezus może
wylewać na swoich uczniów Ducha Świętości (por. J 7,37-39) –
to ukazuje Jego moc i pozwala rozpoznać w Nim Syna Bożego, jak o
Nim świadczy Jan Chrzciciel (por. J 1,33-34). Od Jezusa Paweł
otrzymuje moc ewangelizacji dla skłonienia ludzi do posłuszeństwa
wierze, dla szerzenia Jego imienia2.
„Wśród
nich jesteście i wy powołani przez Jezusa Chrystusa. Do wszystkich
przez Boga umiłowanych, powołanych świętych3,
którzy mieszkają w Rzymie: Łaska wam i pokój od Boga, Ojca
naszego, i Pana Jezusa Chrystusa!” (Rz 1,6-7). Jest wielką
radością dla świętego Pawła to, że tak wielu ludzi zostało
powołanych przez Jezusa, a teraz może im przesyłać łaskę i
pokój od Ojca i Syna, z którymi ma łączność.
„Na
samym początku składam dzięki Bogu mojemu przez Jezusa Chrystusa
za was wszystkich; ponieważ o wierze waszej mówi się po całym
świecie4.
Bóg bowiem, któremu służę w [głębi] mego ducha, głosząc
Ewangelię Jego Syna, jest mi świadkiem, jak nieustannie was
wspominam, prosząc we wszystkich modlitwach moich, by kiedyś
wreszcie za wolą Bożą nadarzyła mi się dogodna sposobność
przybycia do was” (Rz 1,8-10). Paweł dziękuje Bogu za Kościół
w Rzymie i chce go odwiedzić.
„Gorąco
bowiem pragnę was zobaczyć, aby wam użyczyć nieco daru duchowego
dla waszego umocnienia, to jest abyśmy się u was nawzajem
pokrzepili wspólną wiarą - waszą i moją” (Rz 1,11-12). Paweł
zna moc Ducha Świętego i chce Nim wspomóc Rzymian, chce umocnienia
ich wiary5.
„Nie
chcę też, byście nie wiedzieli, bracia, że wiele razy miałem
zamiar przybyć do was - ale aż dotąd doznawałem przeszkód - aby
zebrać nieco owocu także wśród was, podobnie jak wśród innych
pogan. Jestem przecież dłużnikiem tak Greków, jak i barbarzyńców,
tak uczonych6,
jak i niewykształconych7.
Przeto, co do mnie, gotów jestem głosić Ewangelię i wam,
mieszkańcom Rzymu” (Rz 1,13-15). Ciekawe jest sformułowanie Pawła
– „jestem dłużnikiem” – bo ewangelizacja jest pasją Pawła,
jest szczęśliwy, bo może prowadzić ludzi do Chrystusa. Chce
również ewangelizować Rzym, chce nawracać Rzymian.
„Bo
ja
nie wstydzę się Ewangelii, jest bowiem ona mocą Bożą ku
zbawieniu dla każdego wierzącego, najpierw dla Żyda, potem dla
Greka. W niej bowiem objawia się sprawiedliwość Boża, która od
wiary wychodzi i ku wierze prowadzi, jak jest napisane: a
sprawiedliwy z wiary żyć będzie8”
(Rz 1,16-17). Prawda o Bogu, o Jego woli zbawienia dociera do
człowieka, pociąga go do akceptacji tej prawdy przez wiarę i to
jest początkiem jego drogi prowadzącej do zbawienia. Boża
sprawiedliwość manifestuje się w Ewangelii przez Bożą wolę
usprawiedliwiania grzeszników przez łaskę, która prowadzi
grzesznika do Bożego przebaczenia i umożliwia mu wejście na drogę
prowadzącą do świętości. To usprawiedliwienie dokonuje się z
wiary w wiarę, bo poczyna się z małej wiary grzesznika w dobroć i
miłosierdzie Boga, a Ten przekształca jego i jego wiarę, która
dojrzewa dzięki Jego łasce. Paweł używa sformułowania: „a
sprawiedliwy z wiary żyć będzie”, co oznacza, że życie
sprawiedliwego – świętego w terminologii pawłowej, zależy od
jego wiary, ufności jaką pokłada w Bogu – to jest jego więź z
Bogiem. Niemożliwe jest życie bez Boga – przypomina to słowa
Jezusa: „Ja jestem krzewem winnym, wy - latoroślami. Kto trwa we
Mnie, a Ja w nim, ten przynosi owoc obfity, ponieważ beze Mnie nic
nie możecie uczynić” (J 15,5).
Podobnie
pisze Paweł w swoim Pierwszym Liście do Koryntian: „Nauka bowiem
krzyża głupstwem jest dla tych, co idą na zatracenie, mocą Bożą
zaś dla nas, którzy dostępujemy zbawienia” (1 Kor 1,18). Pawłowa
Ewangelia ma w swoim centrum naukę o mocy Krzyża Chrystusowego.
Odważne głoszenie tej Ewangelii jest konieczne dla zbawienia ludzi.
Paweł głosi usprawiedliwienie płynące z wiary w Jezusa. Tak jak
Jezus, Paweł najpierw idzie do Żydów. Jezus podkreśla, że jest
posłany tylko do zagubionych Żydów: „Jestem posłany tylko do
owiec, które poginęły z domu Izraela” (Mt 15,24).
Sprawiedliwość
oznacza wewnętrzne oczyszczenie w mocy Ducha Świętego. Jest
to możliwe tylko dzięki wierze – Paweł mówi do Galatów: „Tego
jednego chciałbym się od was dowiedzieć, czy Ducha otrzymaliście
na skutek wypełnienia Prawa za pomocą uczynków, czy też stąd, że
daliście posłuch wierze?” (Ga 3,2). To przemienienie człowieka
umacnia w nim wiarę, bo jest to odkrycie Żywego Boga.
„Albowiem
gniew Boży ujawnia się9
z nieba na wszelką bezbożność i nieprawość tych ludzi, którzy
przez nieprawość nakładają prawdzie pęta10.
To bowiem, co o Bogu można poznać, jawne jest wśród nich, gdyż
Bóg im to ujawnił. Albowiem od stworzenia świata niewidzialne Jego
przymioty - wiekuista Jego potęga oraz bóstwo - stają się
widzialne dla umysłu przez Jego dzieła, tak że nie mogą się
wymówić od winy” (Rz 1,18-20). Zwróćmy uwagę, że Paweł mówi
o dwóch objawieniach – z jednej strony objawienie sprawiedliwości
Bożej dla wierzących, a z drugiej objawienie gniewu Bożego dla
niewierzących. Nie dzieli ludzi na Żydów i pogan, ale na tych,
którzy z wiarą przyjęli Chrystusa i tych, którzy Go nie przyjęli.
Oskarża ich przede wszystkim o walkę z prawdą, przed którą
bronią się wszelką nieprawością, tzn. grzechem11.
Do sprawiedliwości idziemy przez wiarę, kto wiarę odrzuca
pozostaje w niesprawiedliwości. Walka z prawdą łączy ludzi z
szatanem, o którym Jezus mówi: „Od początku był on zabójcą i
w prawdzie nie wytrwał, bo prawdy w nim nie ma. Kiedy mówi
kłamstwo, od siebie mówi, bo jest kłamcą i ojcem kłamstwa” (J
8,44).
Walcząc z
ateizmem i agnostycyzmem, Paweł wskazuje na ogólną poznawalność
Boga – każdy człowiek dobrej woli może zobaczyć w stworzeniu
Boga – Jego potęgę i bóstwo. Jeśli człowiek zechce walczyć z
tą prawdą – to będzie surowo ukarany. Według świętego Pawła,
bezbożnictwo jest przyczyną wszelkiej demoralizacji i upadku
człowieka.
„Ponieważ,
choć Boga poznali, nie oddali Mu czci jako Bogu ani Mu nie
dziękowali, lecz znikczemnieli12
w swoich myślach i zaćmione zostało bezrozumne ich serce. Podając
się za mądrych stali się głupimi. I zamienili chwałę
niezniszczalnego Boga na podobizny i obrazy śmiertelnego człowieka,
ptaków, czworonożnych zwierząt i płazów” (Rz 1,21-23).
Odwrócenie się od Boga pod pozorem mądrości jest głupotą i
prowadzi do ubóstwiania przyrody, nauki, itp.
„Dlatego
wydał ich Bóg poprzez pożądania ich serc na łup nieczystości,
tak iż dopuszczali się bezczeszczenia własnych ciał. Prawdę Bożą
przemienili oni w kłamstwo i stworzeniu oddawali cześć, i służyli
jemu, zamiast służyć Stwórcy, który jest błogosławiony na
wieki. Amen. Dlatego to wydał ich Bóg na pastwę bezecnych
namiętności: mianowicie kobiety ich przemieniły pożycie zgodne z
naturą na przeciwne naturze. Podobnie też i mężczyźni,
porzuciwszy normalne współżycie z kobietą, zapałali nawzajem
żądzą ku sobie, mężczyźni z mężczyznami uprawiając bezwstyd
i na samych sobie ponosząc zapłatę należną za zboczenie. A
ponieważ nie uznali za słuszne zachować prawdziwe poznanie Boga,
wydał ich Bóg na pastwę na nic niezdatnego13
rozumu, tak że czynili to, co się nie godzi” (Rz 1,24-28). Paweł
postrzega nieczystość jako karę za odejście od Boga, jako
konsekwencję głupoty, którą jest wybranie stworzenia zamiast
Stwórcy. Zamiana Bożej prawdy na kłamstwo prowadzi do poniżających
człowieka zboczeń.
„Pełni
są też wszelakiej nieprawości, przewrotności, chciwości,
niegodziwości. Oddani zazdrości, zabójstwu, waśniom, podstępowi,
złośliwości; potwarcy, oszczercy, nienawidzący Boga, zuchwali,
pyszni, chełpliwi, w tym, co złe - pomysłowi, rodzicom
nieposłuszni, bezrozumni, niestali, bez serca, bez litości. Oni to,
mimo że dobrze znają wyrok Boży, iż ci, którzy się takich
czynów dopuszczają, winni są śmierci, nie tylko je popełniają,
ale nadto chwalą tych, którzy to czynią” (Rz 1,29-32). Paweł
wylicza wady ludzi odrzucających, czy wręcz nienawidzących Boga i
zwraca uwagę na fakt, że nie tylko czynią oni tak dużo
różnorodnego zła, ale i pochwalają podobnie czyniących.
Akcentuje też wyrok śmierci, jaki na nich ciąży, który niestety
nie powoduje ich nawrócenia.
Janusz Maria Andrzejewski OP
1
Grecki rzeczownik dulos
oznacza „niewolnika”. Jest to też sługa, ale pozbawiony praw
przysługujących służącym.
2
W tekście greckim: hyper tu onomatos autu.
3
Są oni powołani do świętości i zbliżają się do Boga dzięki
łasce powołania.
4
Wiara Rzymian jest słynna w całym ówczesnym świecie.
5
W tekście greckim mamy słowo charisma,
oznaczające „dar, charyzmat”.
6
Dosłownie sofois, tzn.
„mądrym”.
7
Dosłownie anoetois, tzn.
„bezmyślnym, nierozumnym”.
8
Paweł odwołuje się do tekstu proroka Habakuka, który dość
istotnie ewoluował. Według TM: „Oto zginie ten, co jest ducha
nieprawego, a sprawiedliwy żyć będzie dzięki swej wierności”
(Ha 2,4). Podkreślona jest wierność sprawiedliwego. Przekład LXX
ma: „z mojej wiary będzie żył”
– co wygląda na podkreślenie Bożej wierności.
9
Dosłownie: „objawia się” – apokalyptetai.
10
Dosłownie: „hamują, więzią” – katechonton.
Wujek tłumaczy ten werset bardziej dosłownie: „Albowiem gniew
Boga objawia się z nieba na wszelką bezbożność i
niesprawiedliwość tych ludzi, którzy prawdę bożą tłumią w
niesprawiedliwości”.
11
Grecki rzeczownik adikia
oznacza: „niesprawiedliwość”.
12
Grecki czasownik mataioomai
trzeba by tłumaczyć przez „czynić pustym, bezużytecznym,
głupim”. Polskie słowo „nikczemny” jest chyba niewłaściwym
tłumaczeniem.
13
Grecki przymiotnik adokimos
oznacza „niezdatny do przyjęcia, niewypróbowany”.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz