Wiara i prawda w Pierwszym Liście świętego Jana
Wstęp
Problematyka wiary i prawdy są bardzo ciekawie wyakcentowane w 1 J. Popatrzmy na teksty o tym mówiące.
1 J 1,6-8
„Jeżeli mówimy, że mamy z Nim współuczestnictwo, a chodzimy w ciemności, kłamiemy i nie postępujemy zgodnie z prawdą. Jeżeli zaś chodzimy w światłości, tak jak On sam trwa w światłości, wtedy mamy jedni z drugimi współuczestnictwo, a krew Jezusa, Syna Jego, oczyszcza nas z wszelkiego grzechu. Jeśli mówimy, że nie mamy grzechu, to samych siebie oszukujemy i nie ma w nas prawdy”. Wspólnota życia z Jezusem oznacza życie w jego świetle, które pozwala nam żyć w prawdzie o naszym myśleniu, mówieniu i postępowaniu, a Jezus swoją krwią, poprzez sakramenty oczyszcza nas z grzechów. Nieprzyznawanie się do swoich grzechów jest zakłamaniem i radykalnym odejściem od prawdy. Jezus mówi wówczas o sądzie: „A sąd polega na tym, że światło przyszło na świat, lecz ludzie bardziej umiłowali ciemność aniżeli światło: bo złe były ich uczynki. Każdy bowiem, kto się dopuszcza nieprawości, nienawidzi światła i nie zbliża się do światła, aby nie potępiono jego uczynków. Kto spełnia wymagania prawdy, zbliża się do światła, aby się okazało, że jego uczynki są dokonane w Bogu” (J 3,19-21).
1 J 2,4-5
„Kto mówi: Znam Go, a nie zachowuje Jego przykazań, ten jest kłamcą i nie ma w nim prawdy. Kto zaś zachowuje Jego naukę, w tym naprawdę miłość Boża jest doskonała”. Znajomość z Jezusem, miłość do Niego przejawiają się w posłuszeństwie wobec Jego nauki. Nieposłuszeństwo wobec Jego przykazań demaskuje kłamcę, w którym nie ma prawdy, to znaczy zgodności między deklaracjami i życiem.
1 J 2,8
„A jednak piszę wam o nowym przykazaniu, które prawdziwe jest w Nim i w nas, ponieważ ciemności ustępują, a świeci już prawdziwa światłość”. Nowe przykazanie to może Prawo Ducha, o którym pisze Paweł: „Teraz jednak dla tych, którzy są w Chrystusie Jezusie, nie ma już potępienia. Albowiem prawo Ducha, który daje życie w Chrystusie Jezusie, wyzwoliło cię spod prawa grzechu i śmierci” (Rz 8,1-2). To jest zasadnicza nowość Nowego Przymierza – oparcie się na ożywiającym Duchu, a nie na martwej literze (por. 2 Kor 3,6). Jezus jest prawdziwym światłem, które pozwala na odkrywanie prawdy potrzebnej do zbawienia.
1 J 2,20-21
„Wy natomiast macie namaszczenie od Świętego i wszyscy jesteście napełnieni wiedzą. Ja wam nie pisałem, jakobyście nie znali prawdy, lecz że ją znacie i że żadna fałszywa nauka z prawdy nie pochodzi”. Drogą do poznawania prawdy jest namaszczenie pochodzące od Ducha Świętego. Pozwala ono rozeznać, co jest prawdziwą wiarą, a co herezją.
1 J 2,27
„Co do was, to namaszczenie, które otrzymaliście od Niego, trwa w was i nie potrzebujecie pouczenia od nikogo, ponieważ Jego namaszczenie poucza was o wszystkim. Ono jest prawdziwe i nie jest kłamstwem. Toteż trwajcie w nim tak, jak was nauczył”. Szansą na trwanie w prawdzie jest żywy kontakt z Duchem Prawdy, który prowadzi nas w drobiazgach życia codziennego, pozwala rozróżniać między prawdą i kłamstwem.
1 J 3,18-19
„Dzieci, nie miłujmy słowem i językiem, ale czynem i prawdą! Po tym poznamy, że jesteśmy z prawdy, i uspokoimy przed Nim nasze serce”. Miłować prawdą, miłować prawdziwie to czynić realne dobro, to troszczyć się o zbawienie swoje i bliźnich. Jesteśmy z prawdy, jeśli Duch Prawdy jest naszym natchnieniem, jeśli żyjemy zgodnie z Jego wolą.
1 J 3,23-24
„Przykazanie zaś Jego jest takie, abyśmy wierzyli w imię Jego Syna, Jezusa Chrystusa, i miłowali się wzajemnie tak, jak nam nakazał. Kto wypełnia Jego przykazania, trwa w Bogu, a Bóg w nim; a to, że trwa On w nas, poznajemy po Duchu, którego nam dał”. Wolą Ojca jest, byśmy wierzyli i miłowali. Nie chodzi o jakąkolwiek wiarę, ale o wiarę, którą daje nam Jezus i która do Niego prowadzi i umożliwia Mu by nas przemieniał, uzdrawiał i uwalniał. Tekst grecki mówi dosłownie: „abyśmy uwierzyli imieniu jego Syna Jezusa Chrystusa” – co może oznaczać wiarę Jezusowi i jego nauczaniu. Sprawdzianem tej wierności jest miłość do ludzi, jakich stawia On na naszej drodze, a Duch Prawdy upewnia, że rzeczywiście trwamy w Bogu, a On w nas.
1 J 4,1
„Umiłowani, nie dowierzajcie każdemu duchowi, ale badajcie duchy, czy są z Boga, gdyż wielu fałszywych proroków pojawiło się na świecie”. Grozi nam łatwowierność. Księga Przysłów ostrzega: „Wszystko, co mówią, przyjmuje niemądry, a człowiek rozumny na kroki swe zważa” (Prz 14,15). Zbyt łatwo jest być tolerancyjnym wobec dowolnej herezji.
Mówi święty Piotr: „Znaleźli się jednak fałszywi prorocy wśród ludu tak samo, jak wśród was będą fałszywi nauczyciele, którzy wprowadzą wśród was zgubne herezje. Wyprą się oni Władcy, który ich nabył, a sprowadzą na siebie rychłą zgubę. A wielu pójdzie za ich rozpustą, przez nich zaś droga prawdy będzie obrzucona bluźnierstwami” (2 P 2,1-2). Tak wielu jest fałszywych proroków głoszących zgubne filozofie i ideologie, które w imię mody, czy nowoczesności ludzie przyjmują.
Mówi z bólem święty Paweł: „Obawiam się jednak, ażeby nie były odwiedzione umysły wasze od prostoty i czystości wobec Chrystusa w taki sposób, jak w swojej chytrości wąż uwiódł Ewę. Jeśli bowiem przychodzi ktoś i głosi wam innego Jezusa, jakiegośmy wam nie głosili, lub bierzecie innego ducha, któregoście nie otrzymali, albo inną Ewangelię, nie tę, którąście przyjęli - znosicie to spokojnie” (2 Kor 11,34-4). Zabrakło w Koryncie prawdziwych pasterzy broniących ludzi przed herezjami. Mówi Jezus: „Ja jestem dobrym pasterzem. Dobry pasterz daje życie swoje za owce. Najemnik zaś i ten, kto nie jest pasterzem, którego owce nie są własnością, widząc nadchodzącego wilka, opuszcza owce i ucieka, a wilk je porywa i rozprasza; dlatego, że jest najemnikiem i nie zależy mu na owcach” (J 10,11-13).
Bardzo stanowczo mówi święty Paweł w Liście do Galatów: „Nadziwić się nie mogę, że od Tego, który was łaską Chrystusa powołał, tak szybko chcecie przejść do innej Ewangelii. Innej jednak Ewangelii nie ma: są tylko jacyś ludzie, którzy sieją wśród was zamęt i którzy chcieliby przekręcić Ewangelię Chrystusową. Ale gdybyśmy nawet my lub anioł z nieba głosił wam Ewangelię różną od tej, którą wam głosiliśmy - niech będzie przeklęty! Już to przedtem powiedzieliśmy, a teraz jeszcze mówię: Gdyby wam kto głosił Ewangelię różną od tej, którą [od nas] otrzymaliście - niech będzie przeklęty!” (Ga 1,6-9). Pokusa pacyfizmu – pokoju za wszelką cenę, indyferentyzmu – wszystko jest dobre i wartościowe zawsze występowały. Trwanie przy prawdzie – jednej i jedynej nigdy nie było modne, bo nie było zgodne z duchem świata, w którym króluje relatywizm.
Tak ważna jest ostrożność. Mówi Paweł: „Wszystko badajcie, a co szlachetne - zachowujcie! Unikajcie wszystkiego, co ma choćby pozór zła” (1 Tes 5,21-22). Do Tymoteusza pisze: „Duch zaś otwarcie mówi, że w czasach ostatnich niektórzy odpadną od wiary, skłaniając się ku duchom zwodniczym i ku naukom demonów. [Stanie się to] przez takich, którzy obłudnie kłamią, mają własne sumienie napiętnowane” (1 Tm 4,1-2).
1 J 4,2-3
„Po tym poznajecie Ducha Bożego: każdy duch, który uznaje, że Jezus Chrystus przyszedł w ciele, jest z Boga. Każdy zaś duch, który nie uznaje Jezusa, nie jest z Boga; i to jest duch Antychrysta, który - jak słyszeliście – nadchodzi i już teraz przebywa na świecie”. W ten sposób Jan podaje kryteria rozpoznawania duchów. Prawdopodobnie mianem „ducha” określa naukę natchnioną przez Ducha Świętego lub naukę „natchnioną” przez ducha świata. Centralną postacią jest Jezus jako Chrystus, czyli namaszczony przez Ducha Prawdy w prawdzie człowieczeństwa, w prawdzie Ewangelii. Negowanie prawdy o Jezusie jest odrzucaniem zbawienia, które On przynosi, jest tworzeniem ideologii zastępczych, przyjemnych dla świata i ludzi w nim żyjących.
1 J 4,7-8
„Umiłowani, miłujmy się wzajemnie, ponieważ miłość jest z Boga, a każdy, kto miłuje, narodził się z Boga i zna Boga. Kto nie miłuje, nie zna Boga, bo Bóg jest miłością”. Najważniejszym kryterium prawdy w życiu wewnętrznym jest miłość. Źródłem prawdziwej miłości jest Bóg (por. Rz 5,5). Miłowanie wskazuje na Boga, który daje życie miłością i jest źródłem prawdziwego poznawania Boga. Chodzi nie tyle o poznanie intelektualne, ale o poznanie doświadczalne poprzez poznanie przeżywanej miłości do ludzi i do Boga. Kiedy miłujemy stajemy się podobni do Boga, bo On nie tylko miłuje, ale jest samą miłością.
1 J 4,16
„Myśmy poznali i uwierzyli miłości, jaką Bóg ma ku nam. Bóg jest miłością: kto trwa w miłości, trwa w Bogu, a Bóg trwa w nim”. Bóg jest niewidzialny, ale dzięki miłości jest poznawalny w działaniu. Przez dary łaski poznajemy Go i umacnia się nasza wiara w Niego. Co więcej, na ile żyjemy miłością trwamy w Nim, a On w nas.
1 J 5,1
„Każdy, kto wierzy, że Jezus jest Mesjaszem, z Boga się narodził, i każdy miłujący Tego, który dał życie, miłuje również tego, który życie od Niego otrzymał”. Ojciec daje nam Ducha Świętego, dzięki któremu żyjemy życiem nadprzyrodzonym i wierzymy, że Jezus jest namaszczonym przez Ducha Chrystusem. Poznajemy miłujących Ojca przez ich miłość do Jezusa Jego Syna.
1 J 5,4-5
„Wszystko bowiem, co z Boga zrodzone, zwycięża świat; tym właśnie zwycięstwem, które zwyciężyło świat, jest nasza wiara. A kto zwycięża świat, jeśli nie ten, kto wierzy, że Jezus jest Synem Bożym?” Świat, to cała rzeczywistość duchowa walcząca z Jezusem za pomocą kłamstwa, ideologii, herezji. Boża prawda jest silniejsza i dlatego wszelkie systemy oparte na kłamstwie panicznie boją się prawdy i prawdziwych proroków. Wiara jest zrodzona przez Boga, przyniesiona przez Jezusa, który daje łaskę wiary, a przez nią ogromne łaski prowadzące do zbawienia wiecznego. Mówi Paweł: „Jeżeli więc ustami swoimi wyznasz, że JEZUS JEST PANEM, i w sercu swoim uwierzysz, że Bóg Go wskrzesił z martwych - osiągniesz zbawienie. Bo sercem przyjęta wiara prowadzi do usprawiedliwienia, a wyznawanie jej ustami - do zbawienia” (Rz 10,9-10).
1 J 5,6
„Jezus Chrystus jest tym, który przyszedł przez wodę i krew, i Ducha, nie tylko w wodzie, lecz w wodzie i we krwi. Duch daje świadectwo, bo jest prawdą”. Kluczowymi momentami objawiającymi Jezusa są chrzest z wody, krew Jego krzyża i Przemienienie w Duchu Świętym na Górze Tabor. Zrozumienie tych momentów pochodzi od Ducha Prawdy, który daje wewnętrzne zrozumienie tych zbawczych wydarzeń. Jan podkreśla, że Duch jest Prawdą – tak jak Jezus (por. J 14,6). Wcześniej podkreślał: „Wy, dzieci, jesteście z Boga i zwyciężyliście ich, ponieważ większy jest Ten, który w was jest, od tego, który jest w świecie. Oni są ze świata, dlatego mówią tak, jak [mówi] świat, a świat ich słucha. My jesteśmy z Boga. Ten, który zna Boga, słucha nas. Kto nie jest z Boga, nas nie słucha. W ten sposób poznajemy ducha prawdy i ducha fałszu” (1 J 4,4-6). Duch Święty, który jest w nas, jest potężniejszy niż duch świata i jest zasadą naszego zwycięstwa nad światem, bo jest prawdą, bo jest zasadą naszej wiary. Posłuszeństwo Bogu jest znakiem ducha prawdy, a nieposłuszeństwo jest znakiem ducha fałszu.
1 J 5,10-12
„Kto wierzy w Syna Bożego, ten ma w sobie świadectwo Boga, kto nie wierzy Bogu, uczynił Go kłamcą, bo nie uwierzył świadectwu, jakie Bóg dał o swoim Synu. A świadectwo jest takie: że Bóg dał nam życie wieczne, a to życie jest w Jego Synu. Ten, kto ma Syna, ma życie, a kto nie ma Syna Bożego, nie ma też i życia”. Świadectwem Boga jest Duch Prawdy. On daje nam wiarę w Jezusa, Syna Bożego. Brak wiary w Jezusa jest odrzuceniem Boga, bo jest niewiarą w Boże świadectwo. Jezus ma w sobie życie; On sam jest życiem (por. J 14,6). Mieć Jezusa to mieć jego Ducha ożywiającego (por. J 6,63). Odrzucenie Jezusa jest równoznaczne z odrzuceniem życia wiecznego.
1 J 5,20
„Wiemy także, że Syn Boży przyszedł i obdarzył nas zdolnością rozumu, abyśmy poznawali Prawdziwego. Jesteśmy w prawdziwym Bogu, w Synu Jego, Jezusie Chrystusie. On zaś jest prawdziwym Bogiem i Życiem wiecznym”. Otrzymaliśmy od Jezusa zrozumienie, poznanie Prawdziwego Boga i poznanie jego Syna – Prawdziwego Boga – Jezusa Chrystusa.
Zakończenie
Mam nadzieję, że dzięki analizie tekstów mówiących o prawdzie, o wierze poznaliśmy lepiej te ważne dla zrozumienia Pierwszego Listu świętego Jana pojęcia.
Janusz Maria Andrzejewski OP
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz